การศึกษาทบทวนนโยบายเศรษฐกิจเมืองของไทยสู่การเติบโตอย่างยั่งยืนและเกื้อกูล

ชื่อโครงการ

การศึกษาทบทวนนโยบายเศรษฐกิจเมืองของไทยสู่การเติบโตอย่างยั่งยืนและเกื้อกูล

คำสำคัญ

เศรษฐกิจเมือง,เศรษฐกิจเพื่อสังคม,เมือง,ท้องถิ่น

บทคัดย่อ

เมืองและภูมิภาคเป็นสิ่งที่มีพลังอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ งานวิจัยนี้จึงต้องการศึกษาองค์ความรู้เกี่ยวกับนโยบายเศรษฐกิจเมืองของไทยทั้งอดีตและปัจจุบัน เพื่อวิเคราะห์ช่องว่างและโอกาสในการส่งเสริมเศรษฐกิจเมืองของไทย และนำเสนอแผนวิจัยเกี่ยวกับเศรษฐกิจเมืองและภูมิภาคเพื่อส่งเสริมเมืองและภูมิภาคให้เติบโตอย่างเกื้อกูลและยั่งยืน ผลการศึกษา พบว่า การพัฒนานโยบายเศรษฐกิจภูมิภาคและเมืองที่ผ่านมาของไทย เริ่มต้นตั้งแต่การพัฒนาแบบเน้นขั้วการเจริญเติบโตเพียงอย่างเดียว จากนั้นปรับตัวมาสู่การใช้แนวคิดการพัฒนาเศรษฐกิจภูมิภาคในหลากหลายรูปแบบ เช่น การพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ การพัฒนาแบบคลัสเตอร์จังหวัด การพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจเมือง ฯลฯ ถึงแม้การพัฒนาเมืองและภูมิภาคของไทยที่ผ่านมาทำให้เมืองหลายแห่งเกิดการเจริญเติบโต แต่การพัฒนาดังกล่าวยังคงส่งผลให้เกิดเมืองโตเดี่ยว ความเหลื่อมล้ำระหว่างเมือง และช่องว่างมากมาย เช่น ขาดการพัฒนาความเข้มแข็งของกลไกระดับภูมิภาค การกำหนดนโยบายที่ขาดมุมมองต่อเป้าหมายการเติบโตของเมืองที่เกื้อกูลและยั่งยืน การละเลยประเด็นสิ่งแวดล้อมและชุมชนเมืองเนื่องจากเน้นการพัฒนาภาคอุตสาหกรรมมากเกินไป การบริการสาธารณะยังขาดประสิทธิภาพที่จะยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนให้ดีขึ้น อีกทั้งยังขาดระบบและกลไกที่เอื้อให้เกิดการมีส่วนร่วมของคนเมืองต่อการเข้ามากำหนดอนาคตทางเศรษฐกิจและสังคมของเมือง เมื่อวิเคราะห์ถึงจุดแข็งของการพัฒนาเมืองและภูมิภาค พบว่า ประเทศไทยมีจุดแข็งอันเกิดจากทุนและทรัพยากรที่มีความโดดเด่นภายในพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็นทุนทางสังคม ทุนทางวัฒนธรรม และทุนทรัพยากรธรรมชาติของเมืองสามารถเป็นปัจจัยการผลิตที่จะส่งผลต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจได้อีกมาก ในขณะที่โอกาสจากภายนอก ไม่ว่าจะเป็น เศรษฐกิจของโลกที่ก้าวเข้าสู่ยุคเศรษฐกิจดิจิทัล กระแสการพัฒนาเศรษฐกิจแนวใหม่ที่เน้นอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาสีเขียว เป็นปัจจัยที่ชี้ให้เห็นแนวโน้มของการพัฒนาไปสู่ความยั่งยืนมากขึ้น อีกปัจจัยสำคัญก็คือ กำลังซื้อจากจีนและอินเดีย ซึ่งเป็นสองประเทศขนาดใหญ่ที่มีการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็วและตั้งอยู่ไม่ไกลจากไทย รวมไปถึงกำลังซื้อจากเพื่อนบ้านของไทยที่กำลังพัฒนาทางเศรษฐกิจ จะกลายเป็นโอกาสของการเติบโตทางเศรษฐกิจเมืองและภูมิภาคของไทย จากการสืบค้น วิเคราะห์ และสังเคราะห์โดยถี่ถ้วน นำมาสู่การกำหนดโจทย์วิจัยเพื่อการพัฒนาเมืองและภูมิภาคของไทย เพื่อให้เมืองเติบโตอย่างยั่งยืนและเกื้อกูล ปิดช่องว่างของปัญหา และเตรียมรับมือกับความท้าทายต่างๆ ที่กำลังเผชิญ จึงได้เสนอแผนงานวิจัยที่นำแนวคิดการพัฒนาเศรษฐกิจเมืองบนกระบวนทัศน์ใหม่ มาเป็นกรอบในการจัดทำแผนวิจัยที่สำคัญจำนวน 3 แผนวิจัย ดังนี้ แผนวิจัยที่ 1 การพัฒนาเศรษฐกิจภาคสังคม (Social Economy) สู่การเติบโตของเมืองอย่างยั่งยืนและเกื้อกูล แผนวิจัยที่ 2 ความเสมอภาคและเป็นธรรมในเมือง : นวัตกรรมเศรษฐกิจดิจิทัล (Digital Economy) แผนวิจัยที่ 3 การพัฒนากลไกขับเคลื่อนเศรษฐกิจภูมิภาคแบบเกื้อกูลและยั่งยืน คำสำคัญ เศรษฐกิจเมืองและภูมิภาค, เมืองยั่งยืนและเกื้อกูล